بررسی میزان آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی شیراز

استفاده از فناوری اطلاعات در کتابخانه ها به ویژه کتابخانه های تحقیقاتی و دانشگاهی سبب ارتقاء سواد اطلاعاتی کاربران، کارکرد کتابخانه ها و قابلیت اطلاع رسانی و ارائه خدمت آن ها گشته است. به همین منظور هدف پژوهش حاضر، سنجش میزان آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز به منظور اطلاع از وضعیت به کارگیری و بهره مندی این کتابخانه ها از فاوا (فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی) بر اساس مدل طراحی شده برای ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی توسط نورافروز، حریری و حنفی زاده (1389) و ارائه رهنمودهایی جهت ارتقاء موقعیت این کتابخانه ها بود. پژوهش حاضر کاربردی و از نوع توصیفی-تحلیلی و روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایشی بوده است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه ارزیابی آمادگی الکترونیکی کتابخانه های دانشگاهی طراحی شده در سال 1389 توسط افراد ذکر شده در بالا ، استفاده شد. جامعه آماری 50 نفر از مدیران کتابخانه های دانشگاهی شیراز بودند و این پژوهش در 8 دانشگاه شیراز انجام شد. این 8 دانشگاه شامل دانشگاه علوم پزشکی شیراز، دانشگاه شیراز، دانشگاه آزاد شیراز، دانشگاه های غیرانتفاعی شیراز، دانشگاه های جامع علمی کاربردی شیراز، دانشگاه پیام نور شیراز، دانشگاه صنعتی شیراز و دانشگاه علوم قرآنی شیراز بودند. در این پژوهش از روش های آمار توصیفی شامل توزیع فراوانی، محاسبه میانگین و انحراف معیار با رسم جدول و نمودار، با استفاده از نرم افزار excel و spss استفاده شد. بدین منظور ابتدا ارزش های کیفی، به منظور ایجاد قابلیت تجمیع با شاخص های کمی، از طریق مقیاس دوقطبی فاصله ای به مقادیر کمی تبدیل شدند و سپس با استفاده از فرمول نرمال سازی، ارزش های کیفی و مقادیر کمی یکسان سازی شده و با در نظر گرفتن وزن هر شاخص، مولفه و بعد، امتیازهای هر کتابخانه محاسبه شده است. یافته های پژوهش نقاط قوت و ضعف کلیه کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز را با توصیف وضعیت شاخص ها، مولفه ها و ابعاد نشان می دهد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد که کتابخانه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز با امتیاز 86/0 بیشترین میزان آمادگی الکترونیکی را بین کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز دارد و کتابخانه دانشکده پزشکی با امتیاز 79/0 در رتبه دوم قرار دارد، اما در مقابل کتابخانه دانشکده علوم انسانی دانشگاه آزاد با امتیاز 09/1- پایین ترین میزان آمادگی الکترونیکی را دارد و پس از آن نیز کتابخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد با امتیاز 73/0- در وضعیت ضعیف تری نسبت به سایر کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز است. بیشترین ضعف در مولفه سرمایه گذاری در امور توسعه فناوری های اطلاعاتی است و مولفه نگرش کارکنان به مسائل فناوری اطلاعات نسبت به دیگر مولفه ها وضعیت بهتری دارد. در بین 4 بُعد نیز، ضعیف ترین وضعیت مربوط به بُعد برنامه ها و خدمات شبکه ای و بیشترین امتیاز را بُعد منابع انسانی کسب کرده است، اما در مجموع یافته های پژوهش نشان می دهند که اکثر کتابخانه های دانشگاهی شهر شیراز آمادگی الکترونیکی در سطح متوسط به پایین دارند که نشان از این است که این کتابخانه ها آمادگی الکترونیکی اندکی دارند.